Derde deel van de Ethica:
De oorsprong en de natuur van de gemoedstoestanden
definitie 16

I - II - III - IV - V
voorwoord definities postulaten stellingen definities van de gemoedstoestanden
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
41 42 43 44 45 46 47 48 alg.

---

Vertaling
​Definitie 16. Vreugde is blijdschap gepaard aan het idee van iets in het verleden, dat onverhoopt gebeurde.

Latijnse tekst
 XVI. Gaudium est lætitia concomitante idea rei præteritæ quæ præter spem evenit.

Toelichting
​Definitie 16. We kunnen niet alleen hopen en vrezen, het is ook mogelijk dat wij hopen noch vrezen. Wanneer wij tegenover een gebeurtenis in het verleden, waarvan we niet met zekerheid weten hoe ze is uitgedraaid, een neutrale houding aannemen en nadien blijkt dat het voor ons toch onverhoopt gunstig is verlopen, hetzij omdat iets goeds gebeurd is of omdat iets slechts niet gebeurd is, zullen wij ons daarover ten zeerste verheugen.​​​​